Wat is hooggevoeligheid/ hoogsensitiviteit?
De Amerikaanse psycholoog Dr. Elaine N. Aron, introduceerde in 1996 de term “high sensitive person”, afgekort als HSP. Zij doet al vanaf 1991 onderzoek naar hoogsensitiviteit.
Hooggevoeligheid is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, het hoort bij jou, het is dus geen ziekte of stoornis. De hersenen van hooggevoelige mensen werken anders, waardoor alle interne en externe prikkels diepgaander worden verwerkt. Ook is er een verhoogde gevoeligheid van het centrale zenuwstelsel. Hierdoor ervaar je sneller dan gemiddeld overprikkeling en stress.
Het is wetenschappelijk aangetoond dat hooggevoeligheid bestaat.
Op hersenscans is te zien dat hoogsensitieve mensen meer prikkels binnenkrijgen en deze prikkels diepgaander worden verwerkt.
(prof. Elke van Hoof)
Als hoogsensitief persoon ben je dus gevoeliger voor prikkels via je zintuigen (o.a. zien, horen, proeven, voelen, ruiken), nieuwe ervaringen en sociale situaties. Als je te veel stimuli binnen krijgt, raak je overprikkeld.
Ongeveer 20 procent van alle mensen is hoogsensitief. Dat is dus
1 op de 5 mensen!
Je hersenen kunnen het niet aan en er ontstaat filevorming van prikkels die nog verwerkt moeten worden. Je hersenen hebben té veel te verwerken en dan loop je over.
Iedereen uit zijn overprikkeling weer anders. De één wordt bijvoorbeeld moe en trekt zich terug, de ander wordt chagrijnig of prikkelbaar of je laat makkelijker over je grenzen gaan. Wanneer dit te vaak en te lang achter elkaar gebeurt, kan dit zelfs tot een burn- out leiden.
We krijgen in onze maatschappij tegenwoordig steeds meer prikkels te verwerken, denk aan social media, verplichtingen op werk en school,
sociale druk enz.
Het is daarom heel belangrijk dat je goed leert omgaan met alle stimuli, zodat je kunt gaan floreren in de drukke wereld om ons heen.
Als je twijfelt of je hooggevoelig bent, kunnen de onderstaande lijstjes je helpen om te kijken of jij jezelf hierin herkent.
Je hoeft niet alles te herkennen, maar een groot deel zal je bekend voorkomen.
Lasten:
- Je bent gevoelig voor zintuiglijke prikkels zoals licht, geluid, aanraking, pijn, warm, kou, honger
- Je voelt je anders, onbegrepen
- Je voelt je soms eenzaam
- Je hoofd staat nooit stil. (over-analyseren, piekeren)
- Je ervaart snel en veel stress en spanning
- Je bent gevoelig voor overprikkeling (of onderprikkeling)
- Je loopt meer risico op angst, burn-out en depressie klachten
- Je neemt gemakkelijk andermans emoties over
- Anderen mensen kunnen je leegzuigen
- Je bent erg kritisch naar jezelf en hebt een lage eigenwaarde
- Je bent perfectionistisch
- Je bent snel en vaak vermoeid
- Je kan makkelijk overweldigd raken
- Je hebt moeite met aangeven van jouw grenzen
- Je bent snel en diep geraakt met een lange nasleep
- Je bent gevoelig voor afwijzing (rejection sensitivity)
- Je staat altijd klaar voor een ander, maar vergeet jezelf
- Je weet niet goed wie je echt bent en wat je wilt
- Je functioneert slechter wanneer je op je vingers wordt gekeken of beoordeeld wordt
Kwaliteiten:
- Je hebt behoefte aan diepgang en voldoening
- Je bent erg empathisch
- Je voelt snel sferen, emoties en stemmingen aan
- Je kan goed de harmonie bewaren
- Je hebt hart voor mens en dier en natuur
- Je hebt oog voor detail
- Je bent een creatieve denker (out of the box)
- Je kan snel verbanden leggen (het groter geheel zien)
- Je bent goed in risico's inschatten
- Je hebt een sterk geheugen
- Je hebt een groot verbeeldingsvermogen/ veel fantasie
- Je kan intens genieten van kleine dingen
- Je bent flexibel en loyaal
- Je hebt een sterke intuïtie
- Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel
- Je voelt aan wat de omgeving/ groep nodig heeft
- Je bent nauwkeurig
- Je bent goed in zelfreflectie
- Je wil het graag allemaal goed doen
- Je hebt een groot gevoel voor rechtvaardigheid en eerlijkheid
- Je neemt weloverwogen beslissingen.
* Deze lijst is niet volledig en hooggevoeligheid wordt door iedereen op een andere manier ervaren.
High Sensation Seeker (HSS)
De hoogsenstieve High Sensation Seeker (HSS)
Is hoogsensitief en heeft een aangeboren temperament met een grote gevoeligheid voor interne en externe stimuli en het diepgaand verwerken
van en sterk reageren op deze informatie.
Heeft een sterke drive naar vernieuwing en verandering of fysieke ervaringen die intense gevoelservaringen geven.
Is snel verveeld en vermijdt sleur, routine en verveling en vertoont meestal één of meer kenmerken van ontremming.
Uit het boek Prikkels bijten niet! van Saskia Klaaysen, 2019
De meeste hoogsensitieve mensen zijn rustzoekend en vermijden liever te veel prikkels (+- 70%)
Sommige HSP- 's herkennen zich maar ten dele in alle lijstjes die er zijn over hooggevoeligheid.
De overige 30% van de hoogsensitieve personen willen juist geen prikkels vermijden maar zoeken juist prikkels op waardoor ze uitgedaagd worden,
blij van worden, voldoening of zingeving bij voelen. Het kan dus dat je een hooggevoelige High Sensation Seeker (HSS) bent.
Het gaat dus niet om houden van extreem gevaarlijke dingen, zoals bungeejumpen, maar om nieuwe ervaringen opdoen die een intense gevoelservaring opleveren en niet zo zeer om het risico dat je loopt.
HSS kenmerken
- Je zoekt graag naar een fysieke kick en avontuur
- Je doet graag nieuwe ervaringen op
- Je zorgt voor verandering en vernieuwing
- Je bent vaak ongeremd
- Je bent snel verveeld
Als HSS heb je dus behoefte aan uitdaging, dynamiek en prikkels, maar je systeem heeft ook verwerkingstijd en rust nodig, een lastige combinatie.
